MIDDEN - DELFLAND

Harnaschpolder en omgeving in de Romeinse tijd
Het archeologische onderzoek in de Harnaschpolder

30 maart 2010. Ongeveer vijftig zeer geïnteresseerde luisteraars genoten van het verhaal van archeoloog Jean Paul Bakx van Erfgoed Delft. Voor de pauze gaf hij een overzicht van de Romeinse aanwezigheid in Zuid-Holland in de eerste eeuwen van onze jaartelling en schetste hij de omstandigheden waarin de Cananefaten hier vermoedelijk woonden. Ook ging hij kort in op de diverse opgravingen in de regio, zoals in Voorburg (Forum Hadriani), Rijswijk De Bult, ter plaatse van de huidige snelweg A4 in de Woudse Polder. Na de pauze groeide zijn enthousiasme bij zijn verhaal over de opgravingen in de Harnaschpolder, waar hij zelf aan meewerkte.  

Harnaschpolder in de Romeinse tijd - 30 maart 2010 Het archeologisch onderzoek van de Harnaschpolder begon al in 2004 en duurt feitelijk nog steeds voort. Opgraving is nodig omdat het hele gebied volledig op de schop gaat. In de strook tussen de Harnaschwatering en de A4 zal binnenkort, als alle kassen geruimd zijn, ook onderzoek plaatsvinden.

Door middel van proefsleuven van 2 meter breed wordt gezocht naar waardevolle vindplaatsen (in totaal een oppervlakte van ca. 8 voetbalvelden aan proefsleuven!). Dit leidde tot opgravingen van een aantal gebieden met een totale oppervlakte van bijna 35000 m2. Jean Paul gaf een kort overzicht van de huistypen, de woonstalhuizen. Bij opgravingen worden meestal alleen verkleuringen in de grond teruggevonden op plaatsen waar vroeger de palen stonden. Hiermee heeft men een typologie ontwikkeld.

Vondstmateriaal

De opgravingen in de Harnaschpolder leverde een schat aan vondstmateriaal. Van het aardewerk bleek 80% lokaal handgemaakt uit de eerste eeuw tot het tweede kwart van de derde eeuw na Christus. De rest werd geïmporteerd waaronder ook het gedraaide Romeinse aardewerk. Bijzonder was de vondst van enkele waterputten, waar in één geval een oude wijnton uit Centraal Duitsland werd gebruikt (datering ca. 1378). Een andere waterput was opgebouwd uit palen en vlechtwerk.  Zeer weinig begravingen zijn aangetroffen (alleen die van een kind). Op locatie MD22-12 werden twee crematiegraven aangetroffen. In de Romeinse tijd was het cremeren gebruikelijker. Ook zijn er metalen voorwerpen gevonden, waaronder mantelspelden, haarspelden, armbanden, een sleutel, militaria en bonzen vaatwerk. Uniek voor Zuid-Holland is de vondst van 78 weefgewichtjes. 

Harnaschpolder in de Romeinse tijd - 30 maart 2010

Harnaschpolder in de Romeinse tijd - 30 maart 2010

Harnaschpolder in de Romeinse tijd - 30 maart 2010

Samenvatting

In zijn samenvatting noemde Jean Paul onder andere het volgende:

  • De Harnaschpolder werd intensief bewoond op kreekruggen van de Gantel.
  • De nederzettingen waren met elkaar verbonden doordat er een grootschalig en systematisch verkavelingsysteem was.
  • Een van de opgravinglocaties (MD22-12) was wellicht al bewoond vóór 70 na Chr.; in het algemeen werden er vondsten uit de 2e eeuw gevonden.
  • Ná de 2e eeuw nam de bewoning af.

Harnaschpolder in de Romeinse tijd - 30 maart 2010
Opgravingen in de Harnasch- en omliggende polders. In rood proefsleuven, in groen de opgravingen, in blauw (noordelijk deel) sleuven en opgraving t.b.v. de afvalwaterzuiveringsinstallatie, in blauw links onder opgraving ter plaatse van snelweg A4. 
©Afbeelding en foto's opgravingen: Erfgoed Delft.

Meer informatie over de archeologie van de Harnaschpolder

Aankondiging:
Harnaschpolder in de Romeinse tijd

Op dinsdag 30 maart 2010 houdt Jean Paul Bakx op uitnodiging van de Historische Vereniging Oud-Schipluiden in de Hoornbloem, Koningin Julianaplein te Den Hoorn een lezing over de

Harnaschpolder in de Romeinse tijd
Laatste resultaten van het archeologisch onderzoek in de Harnaschpolder

Met de ontwikkeling en herinrichting van de Harnaschpolder heeft er in dit gebied de afgelopen jaren steeds vooruitlopend op de bouwwerkzaamheden archeologisch onderzoek plaatsgevonden. Al deze onderzoeken bij elkaar opgeteld geven ons inzicht in de bewoningsgeschiedenis van deze polder.

Tijdens de lezing in de Hoornbloem op dinsdag 30 maart zal voor geïnteresseerden specifiek worden ingegaan op de bewoning uit de Romeinse tijd. Aan de hand van de voorlopige resultaten van het onderzoek wordt onder andere een beeld geschetst van het grootschalige verkavelingsysteem, de nederzettingen en de spaarzame begravingen van hun bewoners.

Jean Paul Bakx is sinds 2006 als archeoloog werkzaam bij Archeologie Delft en als projectleider betrokken bij de planning, uitvoering en uitwerking van het archeologisch onderzoek in de Harnaschpolder.
De lezing begint om 20.00 uur en is kosteloos. Alleen voor de koffie in de pauze wordt een kleine bijdrage gevraagd.

Archeologische opgraving Harnaschpolder

14 december 2013