Joodse onderduikers bij de familie van Vliet
door Jacques Moerman
Op 28 januari 1982 ontvingen Wim, Piet, Gerard, Cor
(postuum), To en Riet van Vliet in het Joods Cultureel Centrum
te Amsterdam de Yad Vashem medaille. Zoon Arie van Vliet ontving
de onderscheiding in Canada. De herinneringsmedaille wordt door
het gelijknamige Israëlische instituut uitgereikt aan personen
die in de oorlogsjaren joodse mensen hebben behoed voor
deportatie naar een vernietigingskamp.
Op het moment dat de overleden weduwe Van Vliet in 1943 in de
woning stond opgebaard, arriveerden twee jongens van 13 en 15
jaar op de boerderij. Een Haagse politieagent in burger had de
familie gevraagd of zij kinderen wilde herbergen, 'die op het
land moesten aansterken'. Na de dood van hun moeder waren de
vijf broers en twee zussen Van Vliet belast met de zorg voor het
veeteeltbedrijf in Schipluiden. Pas zes weken later hoorden zij
dat de gasten joods waren. Er kwam voor de jongens in de
hooiberg een schuilplaats, die door een grote hond werd bewaakt.
Pastoor Theissen die ook onderduikers had, werd tijdens de
oorlog opgepakt, maar al snel weer vrijgelaten, omdat hij een
Duitse achtergrond had. De broers en zussen Van Vliet bleven de
jongens beschermen. Zij hielden dit vol, ook nadat van het
Oostfront teruggekeerde Duitse militairen op de boerderij waren
ingekwartierd. In het laatste stadium van de oorlog werd een
groot aantal koeien in beslag genomen en een gedeelte van het
land van de Van Vliets kwam onder water te staan. In die periode
werd het weinige voedsel met de jongens gedeeld.
De omgeving kenmerkte de familie Van Vliet in de
laatste oorlogsjaren als asociaal. Ze lieten geen bezoekers in
huis toe en deden in de winter van 1944-'45 niet mee met de
plaatselijke kerkelijke actie om bewoners uit de gemeente die
het slecht hadden voor een maaltijd uit te nodigen. Dit optreden
van de familie was heel logisch, omdat niet mocht uitlekken dat
zich in de boerderij onderduikers bevonden. Zelfs de verloofden
van Piet en Gerard wisten tijdens de oorlog niet, dat er joodse
kinderen in huis waren. De jongens bleven na de bevrijding op de
boerderij, totdat overlevende familieleden hen een tehuis konden
aanbieden. Later zijn ze geëmigreerd naar Israël.
Familie Van Vliet in het Museum Het Tramstation
Zoon Arie van Vliet emigreerde in 1949 naar Canada. Hij
correspondeerde twee jaar met Lena van Mil in Schipluiden, die
hij uiteindelijk in 1951 als echtgenote is komen ophalen. In
Canada hebben zij een bedrijf gehad, waar land- en tuinproducten
werden geteeld. Het echtpaar kreeg zes kinderen, vijftien
kleinkinderen en zeven achterkleinkinderen en voelt zich thuis
in Canada. Vorige week kwamen zij met een bijzonder aandenken
naar het Museum Het Tramstation te Schipluiden. In een vitrine
in de wachtkamer wordt in de huidige oorlogsexpositie aandacht
besteed aan de dappere daad van de familie Van Vliet. Arie en
Lena overhandigden het museum een steentje dat zij in het
concentratiekamp Auschwitch hebben opgeraapt. Het werd vergezeld
van een indrukwekkend gedicht 'Het steentje van Auschwitz', dat
als volgt begint:
'Ik bukte om het op te rapen.
Zwart, klein en ruw.
Er was niets bijzonders
aan te zien.
Maar het vroeg me om het op te rapen,
het op te warmen en het mee te nemen,
ver weg van die verschrikkelijke populieren…'
Het steentje en het gedicht zijn in de expositie opgenomen en
zullen in het museum bewaard blijven. De periode van de
onderduikers is voor de familie een dramatische periode geweest.
Altijd stond er een familielid op de uitkijk. Eén zoon heeft na
de oorlog tijdens het werk nog jaren om zich heen gekeken om te
zien of er geen vijand aankwam. De Duitsers zaten tot Dolle
Dinsdag heel dichtbij, omdat ze een zendinstallatie in de Klaas
Engelbrechtspolder bewaakten. De familie van Vliet heeft nog
steeds contact met de onderduikers van destijds.
In het Museum Het Tramstation ontmoeten bezoekers meer
bijzondere verhalen over de oorlogsjaren in Schipluiden en Den
Hoorn. Openingstijden: Woensdag, zaterdag en de eerste zondag
van de maand van 14.00-16.00 uur.
07 april 2024
|
